Praca i zmęczenie jako przyczyna chorobotwórcza cz. 6

Obok wstrząsów psychicznych, jednym z ważnych czynników, powodujących szybkie wyczerpanie pracowników, jest praca nocna, gdyż sen, ten najistotniejszy regulator, podczas którego wydzielają się z organizmu tak zwane produkty zmęczenia, wywiera wpływ dobroczynny, a przez to wywołuje owo uczucie świeżości, które odczuwa każdy zmęczony pracownik po dobrem wyspaniu się, o ile na sen poświęcone są godziny nocne; przeciwnie zaś u pracowników, którzy mogą tylko w dzień sypiać, zwykle istnieją w ich warunkach życiowych różne okoliczności, sprawiające, że odpoczynek ten nie jest to samo, co normalny sen nocny (hałas uliczny, mocne światło dzienne, gwar otoczenia, ciasne mieszkanie itp.). Stąd też u pewnej kategorii pracowników (maszyniści, telegrafiści, robotnicy w cukrowniach itp.) spostrzegamy bardzo często objawy przemęczenia, a głównie zdenerwowania, przy stosunkowo nawet nieciężkiej i niedługiej pracy nocnej. Dlatego też prawodawstwa wielu krajów zaleciły, o ile można, ograniczenie służby i roboty w nocy, co w wysokim stopniu wpłynęło na zdrowie tej licznej rzeszy pracowników. Ja osobiście spostrzegałem u mnie w szpitalu i w praktyce prywatnej powyższe objawy, i to nieraz w formie ciężkiej, u konduktorów kolejowych, u których przemęczenie wywoływały nie tylko bezsenne noce (kilka razy w tygodniu), związany z życiem tej klasy pracowników niepokój, pośpiech, a często także nadużycie napojów spirytusowych.