Praca i zmęczenie jako przyczyna chorobotwórcza cz. 23

Szkodliwość tych zajęć jest znana powszechnie, a statystyki przyznają jedno zgodnie, że robotnicy tej kategorii nie tylko nader często zapadają na różnorodne choroby, a przede wszystkim dróg oddechowych, lecz wykazują niemal najwyższą śmiertelność.

Na zakończenie rozdziału o różnorodnych czynnikach szkodliwych, oddziaływających na zdrowie robotników w fabrykach, należy pamiętać o tern, że wspomniane czynniki, jako przyczyny choroby, powinny być oceniane bardzo krytycznie, najczęściej bowiem istnieje cały szereg innych, współrzędnie działających szkodliwości, które mogą w wysokim stopniu zwiększyć wrażliwość osobnika na czynnik chorobotwórczy; tak np. ciasne i źle przewietrzane pomieszczenie fabryczne prędzej usposobi robotnika do zapadnięcia na merkurializm przy wyrobie luster, niż dobrze urządzone. W innych znowu razach suchoty występują jako objaw zakażenia lasecznikiem gruźliczym u kelnerów w ciasnej i dusznej piwiarni, nawet bez nadużycia alkoholu. Dlatego chcąc odpowiedzieć na pytanie: czy dane cierpienie u robotnika jest w ścisłym związku ze szkodliwością fabryczną? — powinni lekarze oceniać wszelkie inne wpływy szkodliwe, a “nawet cały tryb życia, robotnika, aby zbadawszy sumiennie przyczynę choroby, orzec, czy ona jest w ścisłej zależności od zajęcia o co właśnie chodzi w częstych dziś sprawach sądowych o indemnizację.