Praca i zmęczenie jako przyczyna chorobotwórcza cz. 5

Nie tylko w takich wyjątkowo tragicznych czasach, lecz i w normalnej porze poucza doświadczenie, że u pracownika, znajdującego się pod wpływem przygnębiających okoliczności (choroba lub śmierć w rodzinie, ciężkie troski materialne itp.), występują objawy szybkiego przemęczenia, nawet u uprzednio zdrowych

osobników, co bardzo charakterystycznie opowiadała trzydziestokilkoletnia włościanka, zasięgająca mojej porady w czasie obecnej wojny: „Byłam kobietą niesłychanie mocną i okrutnie łasą na robotę, bo ciężko pracować musiałam na małym kawałku gruntu, jako rezerwistka, pozostała z czworgiem drobnych dzieci, i szło wszystko jako tako, dopóki mi Niemcy nie zabrali ostatniej krowy. Płacz dzieci przy wyprowadzaniu karmicielki, obawa przed głodem tak mię strasznie przejęły, że przestałam jeść i słabłam w robocie coraz bardziej, doszłam wreszcie do tego, że nie mogę wcale pracować, pomimo, że uprzednio od rana do zmroku przez cały rok na roli bez wytchnienia pracowałam. Ten moment psychiczny stanowił niejako wybuch wyczerpania organizmu, przygotowanego długotrwałą wyczerpującą pracą przy zachowanej psychicznej energii.