Praca i zmęczenie jako przyczyna chorobotwórcza cz. 17

e) Ciężka choroba, zwana tęgoryjcową, niezmiernie rozprzestrzeniona we Włoszech, Francji i Niemczech wśród górników, robotników w tunelach, cegielniach i t. p., wywołująca ciężkie objawy niedokrwistości i osłabienia, a spowodowana wtargnięciem do-kanału pokarmowego robaczków, zwanych tęgoryjcami, występuje u nas, na szczęście, bardzo rzadko. Widziałem zaledwie jeden taki przypadek w Warszawie, u robotnika, przybyłego z Chin. Kilka przypadków spostrzegano też we wschodniej Galicji.

f) Do najważniejszych atoli chorób zaraźliwych przewlekłych należy bezspornie gruźlica, przeważnie płucna (suchoty), która tak ściśle jest związana z życiem pewnej kategorii pracowników fabrycznych, że słusznie nazwano ją chorobą proletariatu. W wykładach swych zeszłorocznych rozpatrzyłem szczegółowo istotę szerzenia się i znaczenie społeczne tej, szczególnie u nas, wielkiej klęski. Nie posiadamy danych, które by ściśle określały odsetkę zapadania pracowników różnych zawodów u nas, jedynie tylko z doświadczenia w szpitalach warszawskich wiadomo, że najwięcej bywa suchotników między robotnikami, pracującymi w warsztatach ciasnych, źle przewietrzanych, w atmosferze zakurzonej, a więc u krawców, szewców, tapicerów, szwaczek, tokarzy, ślusarzy itp.