Choroby kości i stawów

Wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego dochodzi do skutku wówczas, gdy słabo rozwinięta główka kości udowej nie siedzi w również słabo rozwiniętej panewce. Rozwija się ono jedno – albo też obustronnie – częściej u dziewcząt. Z początku niewidoczne, wpada w oczy dopiero z końcem 1 roku życia, gdy dzieci zaczynają chodzić: okazują one chód chwiejny i kaczkowaty. Celem utrzymania równowagi podają brzuch naprzód, a łopatki w tył. Często też rozwijają się następowo skrzywienia kręgosłupa.

Wrodzone zboczenia rozwojowe kości. Niedorozwój kości wskutek ucisku powoduje zniekształcenie i oszpecenie kształtów zewnętrznych, które spotykamy w wysokim stopniu rozwinięte u potworów. I tak na głowie może być zniekształcone sklepienie lub podstawa czaszki, czoło, ciemię, tyłogłowie, przy źle rozwiniętym mózgu. Wskutek wczesnego skostnienia szwów w 1 roku życia przybiera nierozwinięta czaszka kształt okrągły. Spotykamy też brak szczęki, podniebienia, brak 1 lub kilku kręgów, niektórych żeber, zniekształcenie kończyn, nadliczbową ilość palców itd.

Wrodzone też mogą być następujące wady: zwichnięcia bioder, stopa płaska, przy której wewnętrzny brzeg stopy zwrócony jest na dół, a podeszwa na zewnątrz, stopa szpotawa (pozycja płodu naturalna), przy której zewnętrzny brzeg stopy skierowany jest na dół, a podeszwa na wewnątrz, stopa kopytowata, przy której podeszwa zwrócona jest w tył, a grzbiet stopy naprzód, wreszcie stopa hakowata (piętowa), przy której pięta zwrócona jest w dół, a podeszwa naprzód.

Nogi koślawe są albo wrodzone, albo rozwijają się u młodych ludzi wskutek zmęczenia i obciążenia nóg przy długim staniu i równoczesnej ciężkiej pracy. Chcąc bowiem nogi odciążyć, chorzy ci kierują przy uciążliwym staniu kolana na wewnątrz, co powoduje odciążenie wewnętrznych więzadeł kolana, które się wskutek tego lepiej rozwijają i powodują załamanie i zgięcie stawu pod kątem. Nogi takie tworzą ze sobą od miednicy do stopy kształt litery „X“, gdyż kolana ich przy staniu prawie całkiem się ze sobą stykają.

Nogi szpotawe tworzą w przeciwieństwie do nogi koślawej literę „0“ tak, że stopy się dotykają, a kolana są najdalej od siebie oddalone: wada ta jest często wrodzona.

Stopa płaska nabyta powstaje wskutek przeciążenia i zmęczenia u ludzi, którzy długo stoją jak kelnerzy itd., a polega na spłaszczeniu wypukłego sklepienia stopy.

Skrzywienia kręgosłupa przychodzą do skutku u dzieci wskutek niewłaściwego trzymania ich na rękach już po urodzeniu, gdyż wówczas kości są miękkie i podatne. W późniejszych miesiącach i latach tworzenie się skrzywień kręgosłupa zależy od sposobu siedzenia przy stole podczas jedzenia w domu i przy pisaniu w szkole. Można im zapobiec przez racjonalne trzymanie, a raczej zaniechanie trzymania dzieci na rękach, a później przez urządzenie odpowiedniego oparcia dla pleców przy siedzeniu i takiej wysokości ławki szkolnej, by nogi przy siedzeniu całą podeszwą przylegały do ziemi. Rozróżniamy skrzywienia w bok (skolioza), j. w prawo albo w lewo i skrzywienia wprzód lub w tył (garby).

Skoliozy powstają u słabowitych dzieci już w pierwszych latach dzieciństwa, gdy je nosimy na jednym ramieniu, przy czym dziecko zmuszone jest trzymać górną część ciała w pozycji skośnej. Także przedwczesne próby chodzenia są przyczyną skoliozy. Najczęściej jednak występuje ona w latach szkolnych. W dalszym rozwoju skoliozy powstaje skośna łopatka lub wysokie biodro połączone ze zniekształceniem klatki piersiowej, co działa niekorzystnie na płuca, które wskutek tego łatwo nabywają skłonności do gruźlicy.

Garb rozwija się na tle krzywicy lub na tle gruźliczego ropienia jednego lub kilku kręgów, które w miejscach dotkniętych chorobą zanikają tak, że kręgosłup w tym miejscu się załamuje i zgina w garb. Rozwija się ona między 3 a 8 rokiem życia. Pierwszym objawem choroby jest prędkie męczenie się dzieci, które wskutek tego traci ochotę do chodzenia i uczuwa ją ból przy ucisku i zginaniu kręgosłupa. Często też występuje przy tym wieczorami stan podgorączkowy.

Wodogłowie polega na nagromadzeniu płynu wodnistego w głowie albo przed urodzeniem, albo w pewnym czasie po urodzeniu. Woda ta gromadzi się albo w komórkach mózgowych, albo między kościami czaszki a oponami mózgowymi. W pierwszym przypadku mówimy o wodogłowiu wewnętrznym, w drugim o wodogłowiu zewnętrznym. U dzieci takich rośnie objętość głowy w krótkim czasie do dużych rozmiarów, dzieci okazują wychudnięcie ogólne, wytrzeszcz oczu i przytępienie umysłowe.

Wodogłowie wewnętrzne kończy się zwykle śmiertelnie, albo dziecko wyrasta na idiotę. Przy wodogłowiu zewnętrznym należy odciążyć mózg, starając się o codzienne miękkie wypróżnienia i nacierając kark co wieczór maścią rtęciową (wielkości grochu). Ponadto dbamy o dobre odżywianie i higieniczny tryb życia. Ewentualnie można też od czasu do czasu wypompować pewną ilość płynu strzykawką, której igłę wprowadzamy przez najmiększy odcinek ciemiączka do jamy czaszki.